Εκατό χρόνια μετά … και η Σμύρνη του 1922 ξεπηδάει μέσα από τα μάτια της Πηνελόπης … Η Σμύρνη του σήμερα συναντά τη Σμύρνη του χθες … Και όλα έχουν αλλάξει, και όλα έχουν μείνει ίδια… στην ψυχή και την καρδιά.
Η Πένι – Πενέλοπε – Σάρεϊ, ελληνοβρετανίδα από την Σμύρνη, μεγαλωμένη με τις ιστορίες της οικογένειάς της πριν και μετά την Καταστροφή αποφασίζει να πραγματοποιήσει ένα ταξίδι στον τόπο καταγωγή της. Ένα ταξίδι στη Σμύρνη της γιαγιάς της. Με κειμήλια της οικογένειάς της, χάρτες και γράμματα της γιαγιάς στις αποσκευές της ξεκινάει για το μεγάλο ταξίδι της αναζήτησης και της λύτρωσης. Παρέα με τους στίχους του Ομήρου, ο οποίος αναζητά και αυτός την χαμένη του πατρίδα, η Πένι στη Σμύρνη θα συναντήσει παλιούς γνωστούς της οικογένειάς της, λεβαντινοί που θα γίνουν φίλοι της και θα της παρουσιάσουν τη Σμύρνη του τότε. Οχτώ μέρες θα μείνει στη Σμύρνη η Πένι. Οχτώ μέρες που θα της αλλάξουν τη ζωή.
Η Νόελ Μπάξτερ μέσα από την αναζήτηση της Πένι μας παρουσιάζει ουσιαστικά την αναζήτηση όλων των προσφύγων και των απογόνων τους, που μεγάλωσαν με τις ιστορίες αυτής της τόσο ξεχωριστής πόλης. Μέσα από τον πόνο της Πένι για τα όσα πέρασε η οικογένειά της, την ανησυχία της να βρει την οικογενειακή της κληρονομιά, να ανακαλύψει τι συνέβει σε αγαπημένα πρόσωπα που γνώρισε μέσα από ιστορίες, τον φόβο για το τι θα αντικρίσει, την έκπληξη και την ταραχή όταν έρχεται αντιμέτωπη με την σκληρή αλήθεια, παρουσιάζονται όλα τα συναισθήματα των προσφύγων και των απογόνων τους.
«Η επιστροφή της Πηνελόπης» είναι ένα βιβλίο για τη Σμύρνη ξεχωριστό, ιδιαίτερο, συγκινητικό και ανατρεπτικό. Οι περιηγήσεις της Πένι στα σοκάκια της πόλης, τόσο ρεαλιστικά και τόσο αληθινά, σε μεταφέρουν στη Σμύρνη του σήμερα και παράλληλα στη Σμύρνη του χθες. Η πόλη έχει αλλάξει. Τα σπίτια, οι εκκλησίες, τα νεκροταφεία, οι πλατείες έχουν εξαφανιστεί. Όμως η Νόελ Μπαξτερ πετυχαίνει μέσα από τα μάτια της Πηνελόπης να μας μεταφέρει στην Σμύρνη του τότε. Και αισθάνεσαι σα να βρίσκεσαι και εσύ στη Σμύρνη του 2021 αλλά να αντικρίζεις την Σμύρνη του 1921.
Οι αναζητήσεις της, τα γιατί της, τόσο δυνατά, που σε κάνουν να σκέφτεσαι αν ήσουν απέναντί της τι θα της απαντούσες. Ερωτήματα σκληρά και τρυφερά, ερωτήματα που έχεις κάνει και εσύ πολλές φορές διαβάζοντας ιστορίες των προσφύγων. Στο πρόσωπο της Πένι αντικατοπτρίζονται οι χιλιάδες πρόσφυγες που χρόνια πολλά αναζητούσαν το γιατί. Γιατί έγινε αυτή η καταστροφή. Μέσα από το ταξίδι της Πένι η Νόελ Μπαξτερ προσπαθεί να δώσει απάντηση. Και δίνει. Μία απάντηση σκληρή αλλά ίσως αληθινή.
«Η επιστροφή της Πηνελόπης» είναι ένα βιβλίο για τη Σμύρνη διαφορετικό. Ένα βιβλίο που σε ταξιδεύει, σε αναστατώνει, σε προβληματίζει. Ένα βιβλίο που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και δείχνει τον δρόμο για το μέλλον.
